Προτιμώ πάντα τις συνεντεύξεις να τις δίνω γραπτά και να τις κουβεντιάζουμε στη συνέχεια με τον δημοσιογράφο. Το προτιμώ γιατί έτσι πιστεύω ότι οι απαντήσεις είναι πιο ολοκληρωμένες, λιγότερο σκόρπιες, πιο δομημένες. Εδώ, η τελική συνέντευξη με την Όλγα την οποία και ευχαριστώ πολυ.
Πως ξεκίνησε η ενασχόληση σας με το ταξίδι;
Μα νομίζω ότι γεννήθηκα ταξιδεύοντας. «Συνελήφθην» λέει η οικογενειακή ιστορία, στη Βενετία. Γεννήθηκα στο Παρίσι και από μηνών ακόμη άρχισε το πήγαινε-έλα στην Ελλάδα με αεροπλάνα, τραίνα και αυτοκίνητα. Πάντα λάτρευα να κοιτώ έξω από το παράθυρο, για τη μόνιμη εναλλαγή εικόνων, την αναζήτηση μιας λεπτομέρειας που κανείς άλλος, ποτέ δεν παρατήρησε…
Τι σημαίνει ταξίδι για εσάς; Γιατί ταξιδεύετε;
Το ταξίδι είναι ίσως ο μοναδικός τρόπος -το λέω χρόνια και με χαρά βλέπω τη σκέψη μου να υιοθετείται και από νεόκοπους ταξιδιώτες- να επιμηκύνεις τη μοναδική ζωή που σου χαρίστηκε. Κι αυτό γιατί γίνεται σημείο αναφοράς και κατακτά μέσα σου, στη μνήμη και τη συνείδησή σου, πολύ μεγαλύτερο χώρο από τον πραγματικό χρόνο που αφιέρωσες για να το κάνεις. Σκεφτείτε. Περνούν μέρες, εβδομάδες και μήνες καθημερινής ρουτίνας που απλά εξατμίζονται, χάνονται, σα να μην υπήρξαν ποτέ. Και έρχεται ένα μικρό, ταπεινό σαββατοκύριακο που σε βρήκε στο Πάπιγκο, στην Ύδρα ή στο Παρίσι να καλύψει με τη λεπτομερή θύμησή της τη θολή πάχνη της καθημερινότητας. Και έτσι, όσο περισσότερο ταξιδεύεις, τόσο πιο μακρά, πλούσια σε αναμνήσεις και συγκινήσεις είναι η ζωή σου.
Προτιμάτε να ταξιδεύετε μόνη ή με παρέα; Ποια είναι διαφορά;
Προτιμώ να ταξιδεύω με τη σωστή παρέα. Δηλαδή μία παρέα που να ακονίζει τη ματιά και τη σκέψη μου. Που δεν με αφήνει να επαναπαυτώ στα προφανή.
Η εξασκημένη σας ματιά επηρεάζει τα προσωπικά σας ταξίδια; Πόσο διαφορετικά είναι τα πράγματα όταν ταξιδεύετε για τον εαυτό σας ή για διακοπές σε σχέση με κάποιο δημοσιογραφικό ταξίδι; Τα ευχαριστιέστε και τα δύο; Και αν ναι το ίδιο;
Νομίζω ότι δεν ξέρω τι σημαίνει να ταξιδεύω για διακοπές. Αν σημαίνει να περιορίζομαι σε έναν χώρο φιλοξενίας, είναι κάτι που απεχθάνομαι. Κάθε ταξίδι είναι για μένα μια ευκαιρία, μία πόρτα που ανοίγει σε έναν άγνωστο, θαυμαστό κόσμο. Είναι ο ένας τρόπος να ξεγελάσω τη μοίρα μου που με τοποθέτησε γεωγραφικά και χρονικά σε μία πραγματικότητα. Της τη σκάω λοιπόν και ζω καταστάσεις, βλέπω αλήθειες, γνωρίζω ανθρώπους, που -διασκεδάζω να πιστεύω- δεν μου ήταν γραφτό να συναντήσω.
Τώρα ταξιδεύετε; (τις εκτός Covid-19 περιόδους, βέβαια). Τι ρόλο παίζει το ταξίδι στη ζωή σας;
Το ταξίδι, το ταυτίζω με τη ζωή μου. Όμως να που τώρα, ταξιδεύω λιγότερο απ’όσο θα επιθυμούσα, κι αυτό λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων. Έχω κλειδώσει τη Μάγια στο μπαούλο και παίζω, φοβάμαι με μέτριο ταλέντο, διάφορους ρόλους.
Ταξιδιωτικές εκπομπές, περιοδικά, η Νήσος, το travelsbytravelers.com, το μουσείο Τσόκλη, παλιότερα σχεδιάστρια ρούχων… Με ποια επαγγελματική ιδιότητα προτιμάτε να συστήνεστε;
Οι πολλές ιδιότητες είναι ένα θέμα, μεταξύ μας. Μπορεί να καλύπτουν την ανάγκη μου για πολλές, ταυτόχρονες ζωές, όμως πιστεύω ότι με δυσκολεύουν στις κοινωνικές και επαγγελματικές μου επαφές. Ο άλλος θέλει να σε κατατάξει κάπου όταν σε έχει απέναντί του και στη δική μου περίπτωση αυτό είναι δύσκολο. Καταλήγουμε στο «η Μάγια είναι… η Μάγια». Κολακευτικό μεν, αμήχανο δε. Νομίζω ότι αυτό που κάνω καλύτερα, σίγουρα αυτό που αγαπώ περισσότερο, είναι η ταξιδιωτική δημοσιογραφία. Και η φωτογραφία και τα ντοκιμαντέρ.
Πόσο έχει αλλάξει ο κόσμος από την εποχή που ξεκινήσατε τα ταξίδια; Και πόσο έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο ταξιδεύετε;
Ο κόσμος έχει αλλάξει πολύ. Δεν είναι δηλαδή τυχαίο ότι αρκετοί από τους προορισμούς που κινηματογραφήσαμε στο «Ταξιδεύοντας» απλά δεν υφίστανται, όπως η Συρία, αλλά και δεν είναι πλέον ασφαλή όπως πολλά μέρη του Πακιστάν, του Αφγανιστάν ή της Υεμένης, … Ακόμη και η Τουρκία που τόσο αγαπήσαμε, σήμερα για πολιτικούς λόγους έχει απομακρυνθεί από τη ψυχή μας.
Που επιστρέφετε ξανά και ξανά, όταν σας δίνεται η ευκαιρία; Και ποιο μέρος νοσταλγείτε, τον τελευταίο χρόνο της καραντίνας;
Μέρη που αγαπώ να επιστρέφω είναι η Μαδαγασκάρη, η Αιθιοπία, το Αφγανιστάν, το Ιράν. Μέρη σκονισμένα αλλά και απαστράπτοντα. Μέρη που σε ταράζουν, σε εκπαιδεύουν, σε επιστρέφουν στην απαρχή του κόσμου μας.
Θα ξεχωρίζατε τρία ταξίδια τα οποία σας καθόρισαν, σαν εξέλιξαν ή σας επηρέασαν σαν άνθρωπο; Και με ποιον τρόπο το έκαναν;
Το Αφγανιστάν. Η πρώτη φορά που βρέθηκα στη χώρα, ήταν το καλοκαίρι του 2004, λίγο πριν τις «ελεύθερες» εκλογές που έβγαλαν τον Καρζάι νικητή. Ήταν μια χώρα κατεστραμμένη από δεκαετίες πολέμων, με άγριους, ατρόμητους, σκληρούς, περήφανους ανθρώπους. Για πρώτη φορά, μέσα στα συντρίμμια των αεροπλάνων και των τανκς, ανάμεσα σε οπλισμένους πολέμαρχους και παιδάκια που επέστρεφαν επιτέλους σχολείο, αισθάνθηκα ότι παρακολουθούσα την ιστορία να γράφεται και ποτέ δεν ένοιωσα πιο ζωντανή.
Γενικά η Αφρική. Μια εικόνα στη Ζάμπια άκρως αντιπροσωπευτική της Ηπείρου: Ένας οικισμός-σκουπιδότοπος. Βουνά τα σκουπίδια. Μέσα σε ένα από αυτά, «αναδύεται» ένας πυλώνας ηλεκτρικού ρεύματος και σε ένα από τα πόδια του μια παρέα πιτσιρίκων έχουν φτιάξει μια κούνια. Και τρέχουν και παίζουν και γελούν σαν να μην υπάρχει αύριο. Γιατί πιθανώς και να μην υπήρχε. Ήταν ένα αξέχαστο μάθημα ότι δεν υπάρχει τίποτε πιο βέβαιο από το Τώρα. Και οφείλεις να το βιώνεις, να το σέβεσαι και να το εκτιμάς.
Η Κούβα. Μία φορά αρρώστησα σε ταξίδι, κι αυτό ήταν στην Αβάνα. Μέσα σε μία εβδομάδα, με πήγαν στο νοσοκομείο με δύο ασθενοφόρα, επισκέφθηκα νοσοκομεία για διπλωμάτες αλλά και για κουβανούς και τελικά, βρέθηκα στον 8ο όροφο του Hospital Clínico Quirúrgico “Hermanos Ameijeiras” που δημιουργήθηκε από την Επανάσταση και άνοιξε το 1982 για να προσφέρει στο λαό την καλύτερη περίθαλψη του κόσμου! Μηχανήματα δεν υπήρχαν γι αυτό και οι γιατροί ήξεραν να εξετάζουν κλινικά. Ο γαστρεντερολόγος απεφάνθη “mucho stress” αλλά καλού κακού με έστειλε για γαστροσκόπηση. Κατέβηκα στα υπόγεια του κτιρίου που έδειχνε την ηλικία του, και με παρέλαβαν 3 νοσοκόμες. Μέθη δεν είχαν, απολύτως ξύπνια αισθάνθηκα ένα χονδρό σωληνάκι να επισκέπτεται τα σωθικά μου. Όμως να που ταυτόχρονα συνέβαινε και το εξής καταπληκτικό: Οι τρεις νοσοκόμες που είχα γύρω μου, για να με κάνουν να ξεχαστώ, με χαϊδολογούσαν σα να ήμουν σπλάχνο τους, μου μιλούσαν τρυφερά, μου χαμογελούσαν, μου έδειχναν έναν άλλο τρόπο ιατρικής. Υπήρχε μια καλοσύνη, ένα νοιάξιμο, μια αλληλεγγύη συγκινητική και αξέχαστη.
Πού θα πηγαίνατε μετά τους περιορισμούς και γιατί;
Θα ήθελα να πάω σε μέρη που δεν είχα την ευκαιρία να επισκεφτώ, σε μέρη που πάντα άφηνα για αργότερα. Και τελικά, πόσο πιο αργότερα? Στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, στη Λατινική Αμερική, στη Ναμίμπια,
Πώς βλέπετε το brand Ελλάδα να εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια;
Κάποιος θα εθελοτυφλούσε εάν δεν έβλεπε ότι η χώρα μας έχει ανακτήσει έδαφος στο συνείδηση της διεθνούς κοινής γνώμης. Κι αυτό έχει να κάνει με τη γενικότερη εντύπωση που δίνει η Ελλάδα, από το γεγονός ότι το όνομά της ακούγεται για τους σωστούς λόγους. Για τη σωστή αντιμετώπιση του κορωνοϊού (τουλάχιστον στη πρώτη φάση), την εντυπωσιακή ψηφιακή μετάβαση, τη βελτίωση της οικονομίας, τα προϊόντα μας, τους σχεδιαστές μας, τους διεθνείς αθλητές μας. Βεβαίως οι τουριστικές καμπάνιες είναι υποστηρικτικές, αλλά δεν τις θεωρώ καθοριστικές.
Αγαπημένος προορισμός στην Ελλάδα;
Η Ύδρα, η Τήνος όπου πέρασα και τη περίοδο της καραντίνας, τα Ζαγοροχώρια και τα Μαστοροχώρια της Κόνιτσα όπως τα θυμάμαι
Ποιο είναι το χαρακτηριστικό του καλού ταξιδιώτη, αν υποθέσουμε ότι υπάρχει τέτοιος ορισμός.
Τα χαρακτηριστικά, θα έλεγα, με κύριο τον σεβασμό στη διαφορετικότητα και την προσπάθεια κατανόησής της. Προφανώς και θα κρίνεις, προφανώς και θα συγκρίνεις, αλλά πάντα πρέπει να έχεις στο μυαλό σου ότι δεν έχεις όλες τις παραμέτρους για να το κάνεις αντικειμενικά.
Θα μου μείνει αξέχαστο το πρώτο ταξίδι μου στο Αφγανιστάν όταν σε μια συνέντευξη με την Υπουργό -ας πούμε- επί γυναικείων θεμάτων, άρχισε να μου αφηγείται τη δυσκολία να βγάλεις τη μπουργκα από τις Αφγανές. Στη δική μας αντίληψη, τους το επέβαλαν οι συντηρητικοί μουλάδες και τη στιγμή που θα επιτρεπόταν, θα τις έβγαζαν. Όμως δεν ήταν τόσο απλό. «Η μπούργκα κρύβει την ένδεια» μου είπε, «είναι μια στολή ασφαλείας, χωρίς τη μπούργκα πολλές γυναίκες νιώθουν κυριολεκτικά γυμνές. Επίσης, όταν το κοριτσάκι μεγαλώνει βλέποντας τη μάνα να φορά τη μπούργκα, ταυτίζει τη γυναικεία ταυτότητα, την ενηλικίωση που τόσο επιθυμεί, με το ίδιο το ένδυμα.»
Στα προσόντα του ταξιδιώτη, θα πρόσθετα την ευελιξία, τη περιέργεια, την ενσυναίσθηση, την ευγένεια και το χιούμορ.
Οι διαδικτυακές προσεγγίσεις στο ταξίδι (virtual, vlogs, podcasts) πώς σας φαίνονται, παρακολουθείτε κάποια και τι άποψη έχετε για αυτά;
Η ευκολία για τον καθένα πλέον να αποκτήσει ένα βήμα έχει μεν επιτρέψει τον καταιγισμό πληροφοριών και εντυπωσιακών εικόνων, όμως (ακριβώς όπως η ψηφιακή φωτογραφία σε σχέση με την αναλογική) πολύ συχνά από το τελικό προϊόν απουσιάζει η σκέψη, ο σκοπός, η γνώση. Απουσιάζουν οι πηγές των πληροφοριών, -αν προσέξετε οι πληροφορίες ανακυκλώνονται- και κυρίως απουσιάζει η ευθύνη για το τι λες και κάνεις. Φυσικά και υπάρχουν εξαιρέσεις!
Ξεχωρίζετε κάποια διεθνή ταξιδιωτική εκπομπή ή κάποιον travel blogger; Ξεχωρίζω την ιστορικό Bethany Hughes. Όχι απλά την ξεχωρίζω, τη ζηλεύω φρικτά (γέλιο). Για τη βαθιά μόρφωσή της, πρώτα απ’όλα. Για τον Λόγο της, για το τρόπο διήγησης, για την (φαινομενική) ευκολία να μεταφέρει τη γνώση της